DeFi چیست؟ انقلاب امور مالی بدون واسطه

DeFi که کوتاه‌شده‌ی عبارت Decentralized Finance به معنای "امور مالی غیرمتمرکز" است، به مجموعه‌ای از خدمات و ابزارهای مالی گفته می‌شود که روی بلاکچین (معمولاً اتریوم) اجرا می‌شوند و بدون نیاز به واسطه‌هایی مثل بانک‌ها یا مؤسسات مالی سنتی کار می‌کنند.

✅ مفهوم ساده DeFi:

DeFi در واقع یک سیستم مالی دیجیتال است که به جای بانک‌ها، از کُد، قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) و بلاکچین برای ارائه خدمات استفاده می‌کند.
با DeFi، کاربران می‌توانند بدون مراجعه به بانک یا واسطه‌ها:

• وام بگیرند

• دارایی‌هایشان را سرمایه‌گذاری کنند

• معامله انجام دهند

• سود به دست آورند

✅ خدمات مهم DeFi:

1. وام‌دهی و وام‌گیری:
   کاربران می‌توانند ارزهای دیجیتال خود را وام دهند و سود بگیرند یا وام بگیرند.

2. صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX):
   معامله ارزهای دیجیتال بدون نیاز به صرافی متمرکز.

3. استخرهای نقدینگی:
   کاربران دارایی خود را به یک استخر نقدینگی وارد می‌کنند و در ازای آن کارمزد می‌گیرند.

4. استیبل‌کوین‌ها:
   ارزهای دیجیتالی که قیمت ثابتی دارند و در DeFi به‌طور گسترده استفاده می‌شوند.

5. ییلد فارمینگ (Yield Farming):
   سرمایه‌گذاری در پروتکل‌های DeFi برای کسب سود بیشتر.

✅ تفاوت DeFi با سیستم سنتی:

✅ نمونه‌های معروف DeFi:

• Uniswap: صرافی غیرمتمرکز

• Aave: وام‌دهی و وام‌گیری

• MakerDAO: ایجاد استیبل‌کوین DAI

• Compound: پلتفرم وام‌دهی و کسب سود

✅ نکته مهم:

در DeFi کنترل کامل دارایی‌ها با خود کاربر است، اما ریسک بالایی هم وجود دارد، مثل:

• هک شدن قراردادهای هوشمند

• از دست رفتن سرمایه به دلیل نوسانات شدید بازار

• کلاه‌برداری یا پروژه‌های جعلی

مثال واقعی از DeFi: وام‌گیری بدون بانک

فرض کن علی می‌خواهد ۱۰۰۰ دلار به صورت ارز دیجیتال وام بگیرد ولی نمی‌خواهد به بانک مراجعه کند یا مدارک پیچیده ارائه دهد.

در سیستم سنتی:

• باید به بانک برود

• مدارک مختلف مثل ضامن و چک ارائه دهد

• منتظر تایید وام بماند (ممکن است چند روز طول بکشد)

• بهره‌ای نسبتاً بالا بپردازد

در DeFi:

• علی به یک پلتفرم DeFi مثل Aave مراجعه می‌کند

• در آنجا قرارداد هوشمند وام‌دهی فعال است

• علی یک وثیقه (مثلاً 1500 دلار ارز دیجیتال) به قرارداد هوشمند می‌دهد

• بلافاصله می‌تواند 1000 دلار وام بگیرد

• بهره به صورت شفاف و با نرخ‌های بازار محاسبه می‌شود

• هر زمان خواست، وام را با بهره پس می‌دهد و وثیقه آزاد می‌شود

مزایا:

• نیاز به بانک و کاغذبازی نیست

• وام سریع و خودکار است

• نرخ بهره معمولاً کمتر و شفاف‌تر است

• کنترل کامل دارایی‌ها در دست خود علی است

ریسک‌ها:

• اگر ارزش وثیقه کاهش پیدا کند، ممکن است وثیقه به فروش برسد (Liquidation)

• قرارداد هوشمند ممکن است باگ یا اشکال داشته باشد

• نوسانات شدید بازار می‌تواند ریسک را افزایش دهد