dApp چیست؟ برنامه‌های غیرمتمرکز روی بلاکچین

برنامه‌های غیرمتمرکز یا dApp (مخفف Decentralized Application) نوعی نرم‌افزار هستند که روی شبکه‌های بلاکچین اجرا می‌شوند و برخلاف برنامه‌های معمولی، کنترل و داده‌های آن‌ها توسط یک نهاد مرکزی مدیریت نمی‌شود.

✅ ویژگی‌های اصلی dApp:

1. غیرمتمرکز بودن:
   داده‌ها و منطق برنامه روی شبکه‌ای از کامپیوترها (نودها) توزیع شده‌اند و هیچ سرور مرکزی ندارد.

2. کد منبع باز:
   معمولاً کدهای این برنامه‌ها به صورت باز (Open Source) هستند تا کاربران و توسعه‌دهندگان بتوانند آن را بررسی و اصلاح کنند.

3. استفاده از قراردادهای هوشمند:
   قوانین و عملکردهای برنامه توسط قراردادهای هوشمند روی بلاکچین اجرا می‌شوند.

4. محرک‌های رمزنگاری:
   از توکن‌ها یا ارزهای دیجیتال برای تشویق کاربران و انجام تراکنش‌ها استفاده می‌شود.

✅ تفاوت dApp با برنامه‌های معمولی:

✅ نمونه‌های شناخته شده dApp:

• Uniswap: صرافی غیرمتمرکز برای معامله ارز دیجیتال

• CryptoKitties: بازی مبتنی بر بلاکچین که کاربران می‌توانند گربه‌های دیجیتال جمع‌آوری کنند

• Decentraland: دنیای مجازی بر پایه بلاکچین که کاربران می‌توانند زمین‌های دیجیتال بخرند و بسازند

✅ کاربردهای dApp:

• مالی غیرمتمرکز (DeFi)

• بازی‌های بلاکچینی

• شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکز

• بازارهای NFT

مثال واقعی از dApp: صرافی غیرمتمرکز Uniswap

فرض کن سارا می‌خواهد ارز دیجیتال خود را با ارز دیجیتال دیگری مبادله کند ولی نمی‌خواهد از صرافی‌های متمرکز مثل بایننس استفاده کند، چون:

• نگرانی بابت کنترل دارایی‌هایش توسط صرافی دارد

• می‌خواهد بدون ثبت‌نام و احراز هویت سریع معامله کند

در صرافی‌های متمرکز:

• باید حساب بسازد و احراز هویت کند

• دارایی‌ها را به کیف پول صرافی انتقال دهد

• ریسک مسدود شدن یا هک شدن حساب وجود دارد

در Uniswap (یک dApp):

• سارا مستقیماً از کیف پول خودش به صرافی متصل می‌شود

• بدون واسطه، تراکنش روی بلاکچین انجام می‌شود

• دارایی‌ها تحت کنترل کامل خود سارا باقی می‌ماند

• معاملات شفاف و تغییرناپذیر است

• نیاز به ثبت‌نام یا احراز هویت نیست

مزایا:

• امنیت بیشتر چون کنترل دارایی‌ها با خود کاربر است

• سریع و بدون واسطه انجام می‌شود

• دسترسی جهانی برای همه کاربران

ریسک‌ها:

• کارمزد تراکنش‌ها (گس) ممکن است در ساعات شلوغ بالا برود

• خطا یا اشکال در قراردادهای هوشمند ممکن است باعث از دست رفتن دارایی شود