اتریوم سال‌هاست که پادشاه حوزه‌های دیفای (DeFi)، توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) و قراردادهای هوشمند بوده؛ اما مدتی است که جایگاهش به خطر افتاده است. مشکل در مقیاس‌پذیری، تنش‌های داخلی و رقبای سریع‌الرشد مثل سولانا، تهدیدی جدی برای این غول بازار هستند.
اما واقعاً چه اتفاقی در حال رخ دادن است و این وضعیت چه معنایی برای آینده اتریوم دارد؟

چالش بزرگ مقیاس‌پذیری

اتریوم با مهاجرت به سازوکار اثبات سهام (PoS) یک پیروزی بزرگ برای محیط‌زیست به دست آورد و مصرف انرژی‌اش را بیش از ۹۹٪ کاهش داد. این به‌روزرسانی موسوم به «مرج» بسیار مهم بود، اما مشکل اصلی اتریوم یعنی مقیاس‌پذیری همچنان باقی مانده است.
در دوره‌های شلوغ، کارمزدهای شبکه (Gas Fee) همچنان به‌شدت افزایش می‌یابد و تراکنش‌ها ممکن است به کندی انجام شوند. شاید به‌یاد بیاورید که رویداد ضرب NFT پروژه Bored Ape Yacht Club چگونه شبکه اتریوم را قفل کرد و کارمزدها را به اوج رساند.

شبکه‌های لایه دوم مثل آربیتروم (Arbitrum) و اپتیمیسم (Optimism) تا حدی به بهبود این وضعیت کمک کرده‌اند، اما خود اتریوم هنوز تحت فشار است. راهکارهای اساسی مثل Proto-Danksharding (و در آینده Full Danksharding) قرار است ازدحام داده را کاهش داده و کارمزدها را پایین بیاورند؛ اما این به‌روزرسانی‌ها هنوز یک تا دو سال با اجرا فاصله دارند.

در همین حال، سولانا روزانه حدود ۶۰ میلیون تراکنش پردازش می‌کند؛ در حالی که اتریوم هنوز به سختی به ۱ میلیون تراکنش در روز می‌رسد. سرعت تقریباً آنی و کارمزد کمتر از یک سنت سولانا باعث شده که بسیاری از توسعه‌دهندگان به این بلاکچین علاقه‌مند شوند.

تنش‌های داخلی

مشکلات فنی تنها دغدغه اتریوم نیست. بنیاد اتریوم، نهادی که مسیر به‌روزرسانی‌های شبکه را هدایت می‌کند، با برخی بحران‌های داخلی مواجه شده است. برخی منتقدان می‌گویند سرعت انجام به‌روزرسانی‌ها بسیار پایین است و اولویت‌های متغیر تیم‌ها باعث اصطکاک می‌شود.

هرچند تمرکززدایی یکی از بزرگ‌ترین نقاط قوت اتریوم است، همین موضوع می‌تواند باعث کندی پیشرفت شود. در مقابل، بلاکچین‌هایی مثل سولانا با کنترل متمرکزتر، سریع‌تر به‌روزرسانی انجام می‌دهند؛ و این در دنیای پرشتاب ارزهای دیجیتال، یک مزیت بزرگ است.

سولانا و ستاره‌های نوظهور

فناوری اثبات تاریخ (PoH) سولانا توانسته توجهات زیادی را به خود جلب کند؛ چرا که این فناوری امکان پردازش هزاران تراکنش در ثانیه با کمترین کارمزد را فراهم کرده است. سولانا در حوزه NFT، دیفای و بازی‌های بلاکچینی جایگاه خوبی به دست آورده و پروژه‌های بزرگی مثل Magic Eden و Star Atlas را جذب کرده است.

هم‌زمان، آوالانچ (Avalanche) با سیستم «زیرشبکه»‌های سفارشی خود در حال پیشرفت است. این سیستم به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد بلاکچین‌های شخصی‌سازی شده خود را بدون نگرانی از شلوغی شبکه بسازند. بلاکچین آپتوس (Aptos) هم به‌سرعت در حال محبوب شدن است؛ به‌خصوص به خاطر ابزارهای توسعه‌دهنده‌پسند و عملکرد بسیار سریعش.

آیا اتریوم از دور خارج شده؟

پاسخ کوتاه: نه.
اتریوم هنوز هم در حوزه‌های دیفای، NFT و سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز (DAO) حکمرانی می‌کند و جامعه توسعه‌دهندگان آن بسیار بزرگ است. طبق گزارش توسعه‌دهندگان Electric Capital، اتریوم بیش از ۶۲۰۰ توسعه‌دهنده فعال ماهانه دارد که این تعداد بسیار بیشتر از رقبای آن است.

علاوه بر این، اتریوم به‌عنوان لایه تسویه برای شبکه‌های لایه دوم جایگاه کلیدی دارد که ارزش بلندمدت آن را تضمین می‌کند. سولانا هرچند از نظر سرعت برتری دارد، اما امنیت، ثبات و مقبولیت اتریوم همچنان بی‌رقیب است. همان‌طور که Devansh Mehta می‌گوید:

«اتریوم به خاطر جامعه‌اش برنده است… تیم‌های برجسته‌ای که در یک اکوسیستم واحد، با ارزش‌های مشترکی مثل شفافیت، آزادی و مقابله با سلطه‌گری فعالیت می‌کنند.»

اگر اتریوم بتواند وعده Proto-Danksharding را عملی کند، معضل کارمزدهای سنگین بالاخره حل خواهد شد—و این یک نقطه عطف بزرگ خواهد بود.

چالش تورم برای ارزهای دیجیتال

در حالی که اتریوم با مشکلات فنی دست و پنجه نرم می‌کند، بازار ارزهای دیجیتال هم با تغییرات اقتصاد کلان—به‌ویژه تورم و خطرات جنگ تجاری—مواجه شده است.
افزایش قیمت‌ها باعث شده بسیاری از سرمایه‌گذاران به بیت‌کوین به‌عنوان محافظ سرمایه روی بیاورند. بیت‌کوین به خاطر عرضه محدود ۲۱ میلیونی‌اش به‌طور فزاینده‌ای به‌عنوان «طلای دیجیتال» شناخته می‌شود. اکنون بیت‌کوین بیشتر به‌عنوان دارایی امن دیده می‌شود تا یک دارایی صرفاً سفته‌بازانه.

استیبل‌کوین‌ها هم در این دوران تورمی محبوب‌تر شده‌اند. این ارزها که به دلار آمریکا متصل هستند، به کاربران اجازه می‌دهند بدون خروج از دنیای رمزارزها، ارزش سرمایه خود را حفظ کنند. رمزارزهای USDC و تتر به طور فزاینده‌ای برای حواله‌ها، وام‌دهی در دیفای و پرداخت‌های فرامرزی استفاده می‌شوند.

از طرف دیگر، اگر فدرال رزرو آمریکا نرخ بهره را کاهش دهد، دارایی‌های پرریسک مثل بیت‌کوین، اتریوم و آلت‌کوین‌ها ممکن است جهش کنند. تاریخ نشان می‌دهد که سیاست‌های پولی انبساطی معمولاً باعث افزایش قیمت دارایی‌های رشد محور می‌شود—و بازار رمزارز هم از این قاعده مستثنی نیست.

آینده اتریوم به کدام سمت می‌رود؟

آینده اتریوم در یک جمله خلاصه می‌شود: آیا می‌تواند به‌اندازه کافی سریع مقیاس‌پذیر شود تا برتری خود را حفظ کند؟
اگر به‌روزرسانی‌های پیشِ‌رو طبق برنامه انجام شوند، اتریوم به‌راحتی می‌تواند دوباره دست بالا را پیدا کند. اما اگر این به‌روزرسانی‌ها باز هم تأخیر بخورند، زنجیره‌هایی مثل سولانا ممکن است پروژه‌های بیشتری را به سوی خود جذب کنند.

در همین حین، شرایط اقتصاد کلان توجه‌ها را به بیت‌کوین جلب کرده و استیبل‌کوین‌ها هم راه‌حلی امن برای حفظ ارزش در اکوسیستم کریپتو ارائه می‌کنند.

چه روی اتریوم شرط بسته باشید، چه به سولانا خوش‌بین باشید و چه به زنجیره‌های جدید علاقه‌مند، یک نکته کاملاً روشن است: دنیای کریپتو با سرعتی بی‌سابقه در حال تغییر است. در چنین فضایی، بهترین کار این است که همیشه به‌روز باشید و انعطاف‌پذیر عمل کنید.