جاستین دریک، پژوهشگر بنیاد اتریوم، در تاریخ ۳۱ ژوئیه از طرحی جدید با عنوان «Lean Ethereum» رونمایی کرد؛ رویکردی نوین برای طراحی لایه پایه اتریوم که هدف آن، مقاومت در برابر تهدیدهای دولتی و محاسبات کوانتومی و همزمان، افزایش چندبرابری عملکرد شبکه بدون خدشه به تمرکززدایی است.

در این طرح، دو وضعیت عملکردی برای اتریوم تعریف شده‌اند:

• "حالت سنگر" (Fort mode): تمرکز بر بقا و امنیت.

• "حالت هیولا" (Beast mode): تمرکز بر مقیاس‌پذیری شدید.

این چشم‌انداز در وبلاگ رسمی بنیاد اتریوم منتشر شد و بر پایه آن، با تکیه بر رمزنگاری مبتنی بر هش و بازطراحی سه زیرلایه اصلی شبکه (اجماع، داده و اجرا)، اتریوم می‌تواند به‌صورت هم‌زمان هم ایمن‌تر و هم بسیار سریع‌تر شود.

ویتالیک بوترین، هم‌بنیان‌گذار اتریوم، به‌همراه دریک، اخیراً در یک رویداد اتریومی در برلین، درباره این ایده صحبت کردند.

امنیت سنگرمانند و عملکرد هیولامانند

دریک تأکید دارد که اتریوم باید بتواند دهه‌ها و حتی قرن‌ها در شرایطی خصمانه فعالیت کند.

در نقشه راه پیشنهادی، هدف این است که:
«تا زمانی که اینترنت برقرار است، اتریوم نیز فعال بماند.»

از نظر عملکرد، Lean Ethereum دنبال دستیابی به حدود ۱۰٬۰۰۰ تراکنش در ثانیه (TPS) در لایه اصلی (mainnet) از طریق مقیاس‌پذیری عمودی، و حدود ۱ میلیون TPS در لایه دوم (L2) از طریق مقیاس‌پذیری افقی گسترده است.

دریک می‌گوید که اجرای مفاهیم پیچیده‌ای مانند «ریاضیات ماه‌پایه» (moon-math) دیگر رویا نیست. او به ماشین‌های مجازی مبتنی بر دانش صفر در لحظه (zkVMs) و نمونه‌برداری از در‌دسترس‌بودن داده (DAS) برای افزایش توان عبور داده اشاره می‌کند.

همچنین هدف دیگری در زمینه تجربه کاربری مطرح شده:
تأیید کامل بلاک‌چین روی دستگاه‌های مصرفی مانند مرورگرها، تلفن‌های هوشمند و کیف‌پول‌ها.

بازطراحی سه‌لایه‌ای مینیمال

طرح Lean Ethereum سه لایه اصلی اتریوم را به‌صورت هماهنگ بازطراحی می‌کند:

1. Lean consensus (اجماع لاغر): نسخه ۲ زنجیره بیکن که تمرکز آن بر امنیت حداکثری و تمرکززدایی است و نهایی‌سازی تقریباً فوری در حد چند ثانیه ارائه می‌دهد.

2. Lean data (داده لاغر یا Blobs 2.0): این لایه به‌دنبال استفاده از بلاب‌های مقاوم در برابر کوانتوم با اندازه‌های انعطاف‌پذیر است تا هم تجربه توسعه‌دهنده حفظ شود و هم توان عبور داده افزایش یابد.

3. Lean execution (اجرا لاغر یا EVM 2.0): نسخه‌ای ساده‌شده از ماشین مجازی اتریوم با دستوراتی سازگار با SNARK، که هم سازگاری با EVM اصلی را حفظ می‌کند و هم زمان اثبات و تأیید را کاهش می‌دهد.

هدف نهایی این سه تغییر، فراوانی عملکرد در عین سادگی و دوام غیرقابل‌چانه‌زنی است.

استفاده فراگیر از رمزنگاری هش‌محور

در Lean Ethereum، تابع هش به‌عنوان رکن اصلی طراحی در تمام لایه‌ها شناخته می‌شود:

• در لایه اجماع: استفاده از امضای جمعی مبتنی بر هش به‌جای الگوریتم BLS.

• در لایه داده: جایگزینی تعهدات مبتنی بر KZG با تعهدات هش‌محور.

• در لایه اجرا: استفاده از zkVMهای مبتنی بر هش برای راستی‌آزمایی ساده‌تر و سریع‌تر قراردادها.

این رویکرد به‌گونه‌ای طراحی شده تا هم در برابر تهدیدات کوانتومی مقاوم باشد و هم با گسترش سریع SNARKها در کل اکوسیستم اتریوم هماهنگ شود.

دریک در پایان تأکید می‌کند که Lean Ethereum نه فقط یک نقشه راه فنی، بلکه یک سبک مهندسی است. روشی برای ساده‌سازی، جداسازی ماژول‌ها، تأیید رسمی و امنیت اثبات‌پذیر.

تکیه بر «مهارت لاغر» در این رویکرد، هدفش حذف پیچیدگی‌های تاریخی و استانداردسازی ساختارها بر اساس اصولی است که قابل تحلیل، تأیید و اثبات باشند.