تأثیر ماینینگ بر بحران برق در ایران

ایران در سال‌های اخیر با کمبود گسترده برق مواجه بوده که بخشی از آن به‌دلیل افزایش مصرف در بخش استخراج رمزارزها (ماینینگ) است. طبق اظهارات رسمی در سال ۲۰۲۱، رضا اردکانیان، وزیر وقت نیرو، اعلام کرد که فعالیت ماینرهای رمزارز حدود ۳۰۰ مگاوات از ظرفیت تولید برق کشور را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین او گفت که طبق مطالعات جهانی، تا ۱۰ درصد از برق تولیدی کشور صرف استخراج رمزارزها می‌شود.

برای درک بهتر این ارقام:
در استانداردهای بین‌المللی، هر یک مگاوات برق می‌تواند برق حدود ۱۰۰۰ خانه را تأمین کند. بنابراین ۳۰۰ مگاوات معادل مصرف برق یک شهر متوسط مانند یزد یا کرمان در ایران است.

با توجه به رشد تورم وافزایش فشارهای اقتصادی، استخراج رمزارز در میان مردم محبوبیت یافته است. استخراج بیت‌کوین به برق زیادی نیاز دارد و به‌دلیل یارانه‌ای بودن انرژی در ایران، این فعالیت به‌ویژه برای ماینرهای غیرمجاز و نیز بازیگران بزرگ سودآور شده است.

گزارش‌های رسمی و غیررسمی

اگرچه مقامات ایرانی گفته‌اند که تنها ۳۰۰ مگاوات برق توسط ماینرها مصرف می‌شود، اما با توجه به عدم شفافیت در آمار رسمی و عدم ثبت بسیاری از مزارع غیرمجاز استخراج، برخی کارشناسان معتقدند عدد واقعی ممکن است بسیار بیشتر باشد و سهم مصرف ماینینگ از برق کشور حتی بیش از ۱۰ درصد باشد.

همچنین به‌دلیل خشکسالی‌های پیاپی و کاهش تولید نیروگاه‌های برق‌آبی، فشار بر سایر منابع تولید برق مانند نیروگاه‌های حرارتی بیشتر شده و کشور ناچار به استفاده از سوخت‌های آلاینده مانند مازوت شده است که هزینه‌های زیست‌محیطی و بهداشتی بالایی دارد.

نمونه‌های منطقه‌ای برای مقایسه

کشورهای هم‌جوار مانند قزاقستان و ازبکستان نیز با مشکلات مشابهی در مواجهه با استخراج رمزارزها روبه‌رو شده‌اند. در این کشورها نیز ماینینگ باعث فشار بر شبکه برق و خاموشی‌های منطقه‌ای شده است. تفاوت مهم آن‌ها با ایران در این است که این کشورها می‌توانند از همکاری و سرمایه‌گذاری خارجی برای بهبود زیرساخت‌های برقی خود استفاده کنند.

جمع‌بندی فنی

• ایران با کمبود تولید برق حدود چند گیگاواتی مواجه است که بخشی از آن ناشی از مصرف بالای ماینینگ رمزارزهاست.

• استخراج بیت‌کوین در ایران اقتصاد انرژی یارانه‌ای را تحت فشار قرار داده و بخشی از آن در قالب مزارع غیرمجاز یا زیرزمینی انجام می‌شود.

• آمارهای رسمی درباره مصرف برق ماینینگ احتمالاً کمتر از واقعیت است.

• در نبود سرمایه‌گذاری گسترده در زیرساخت برق و تداوم رشد فعالیت‌های ماینینگ، انتظار می‌رود خاموشی‌ها در تابستان یا زمستان افزایش یابد.